Klasik Dünya Edebiyatı - 8. sayfa

Öykü, şiir ve denemelerin iç içe geçtiği Yaratan’da Borges, hayatının ve metinlerinin olmazsa olmazları sayılan kaplanlardan, rüyalardan, Doğu ve Avrupa kültürlerinin simgelerinden bahsediyor.

Bireysel vicdanın uyanışını anlatırken hukuk sisteminin adaletsizliğini, imkânsız bir aşk öyküsünü resmederken Hıristiyanlığın kalıplaşmış yanlışlarını ele alan Diriliş, Tolstoy’un hem bireyi hem toplumu eleştirdiği en acımasız romanıdır.

Madam Bovary, 19. yüzyıl Fransız kadınının kıstırılmış hayatını ve iç dünyasını oldukça şeffaf bir şekilde ele alırken, dönemin kadın erkek ilişkilerine de ayna tutan bir başyapıt.

Borges okumaya başlamak için en iyi eser olarak kabul edilen Ficciones, yazarın en sevilen kısa hikâye derlemelerinden biridir. “Borges, İspanyol dilindeki en yüksek sanatsal değerlerin yazarıdır.” GABRIEL GARCÍA MÁRQUEZ

Borges Alef’te düş ile gerçek, eski ile yeni, Batı ile Doğu arasındaki ikiliklerde gidip gelen bir zenginliğin anlatısını sunuyor.

Birinci Dünya Savaşı sonrasında hızla zenginleşen ABD toplumunda yaşanan dönüşümü ele alan Muhteşem Gatsby, zenginlik, aşırılık, gösteriş ve beraberinde gelen değerler çöküşünün toplumsal güncesi gibidir. Fitzgerald’ın başyapıtı kabul edilen ve birçok defa tiyatroya ve sinemaya uyarlanan roman, 20. yüzyıl Amerikan edebiyatının da en parlak örnekleri arasında sayılır.

Borges’in 1978 ila 1981 yılları arasında yazdığı şiirleri bir araya getiren Şifre, yazarın hayatı ve evreni anlamlandırma çabasına ışık tutuyor.

“Borges, edebiyatı hâlâ çoğumuzun roman ve kısa öykülerinin cereyan ettiği eski dünyadan yukarılara taşımıştır.” JOHN UPDIKE

Esere adını veren “Kum Kitabı” adlı fantastik öykü, büyülü bir kitaptan bahsediyor. Bilinmeyen bir dilde yazılmış olan bu öykü sonsuzdur; sayfaları çevrildikçe sonuna yeni sayfalar eklenir. Tıpkı kum gibi ne başı ne sonu vardır... “Borges’siz bir Latin Amerika edebiyatından bahsedilemez.” CARLOS FUENTES

"Edebiyat tarihinin en büyük savaş romanı.” Dünya edebiyatının en büyük on eserinden biri olarak kabul edilen Savaş ve Barış, savaş ve tahakküm sorunsalına, savaşların sonucu olan insanlık durumlarına derinlikli bir bakış sunuyor. Napolyon’un Moskova’yı işgali sonucu Fransız ve Rus askerlerini karşı karşıya getiren Borodino Napolyon’un Savaşı, toplumda büyük bir kargaşaya sebep olur. Kazananın belirsiz olduğu bu muharebede iki ordu da büyük kayıplar verir. Edebiyat tarihinde benzersiz bir yer biçilen savaş sahneleriyle akıllarda yer eden Savaş ve Barış, aynı zamanda bu büyük savaşın günlüğü olarak da okunabilir. Büyük bir karakter zenginliği içinde, savaş altındaki Rus toplumunun sosyal ve ekonomik koşullarını ele alan roman, aşk, hırs, düşmanlık, ölüm gibi temaları tartışıyor.

Psikolojik romanın kurucusu Stendhal, Fransız Restorasyonu’nun siyasi tartışmaları ortasında, dinî eğitimiyle, aşklarıyla, ihtiraslarıyla dünya edebiyatının en önemli karakterlerinden Julien Sorel’i yaratıyor.

Cézanne, Picasso gibi ressamlara, yazar Henry James’e, yönetmen Jacques Rivette’e ilham veren öyküyü, Renan Akman’ın incelikli çevirisiyle ve Picasso’nun gravür ve desenleriyle birlikte sunuyoruz.

“Sefiller bir merhamet kitabıdır, kendisine fazlasıyla sevdalı ve ölümsüz kardeşlik yasasını pek az dert eden bir topluma sersemletici bir hizaya gelme çağrısıdır … yoksulların savunusudur.” CHARLES BAUDELAIRE

Danimarkalı yazar Karen Blixen kıskançlık, ihtiras ve melankoliyle örülü esrarlı hikâyelerinde okuru, korku ve dehşet edebiyatının gotik atmosferine götürüyor. Eserlerini Isak Dinesen adıyla da yayımlayan Karen Blixen Yedi Harika Hikâye’yi kutsal figürler, tarihî ve mitolojik göndermeler ve felsefi metinlerle besliyor.

Kayıp Kız ahlaki değerleri sorgulamasının yanı sıra bir İngiliz maden kasabasının tüm toplumsal tabakalarını da ele alan tipik bir Lawrence romanı. İngiltere’deki bir maden kasabasının tanınmış tüccarlarından James Houghton’ın kızı Alvina taşra yaşamının durağanlığından ve gelenekselliğinden bunalmış, bu kapalı hayatına heyecan katmanın yollarını aramaktadır.

Denizlerin sesini romanlarına taşıyan usta yazar Joseph Conrad farklı zamanlarda yazdığı öykülerini Altı Öykü’de bir araya getirmiş. Yazar, romanlarından aşina olduğumuz politik gerilimi ve savaş alanlarından, ıssız adalardan, gemilerin güvertesinden taşan maceracı ruhu öykülerine de sızdırıyor.

İngiliz edebiyatının çağdaş yazarlarından Graham Greene’in başyapıt niteliğindeki eseri Meselenin Kalbi, savaş yılları sırasında bir sömürgede geçer. Romanın başkahramanı Scobie, savaş mağlubu Batı Afrika’da görev yapmakta olan dürüst bir komiser ve dindar bir Katoliktir. Scobie çok mutsuz olan karısını uzun bir seyahate göndermek için dürüstlüğünden ödün vererek borç almak zorunda kalır.

İngiliz edebiyatının Oliver Twist ve David Copperfield gibi kültleşmiş kahramanlarının yaratıcısı Charles Dickens, Martin Chuzzlewit büyük bir aile içinde mirastan pay kapmak uğruna dönen entrikaları anlatırken gerilimi tırmandırarak heyecanlı bir roman sunuyor okurlarına. Çıkar çatışmaları sonucu insan ilişkilerinin ne kadar çirkinleştiğini, aile içi gerilimlerin ne boyutlara ulaştığını gördüğümüz Martin Chuzzlewit’te. Amerika seyahatinin yer aldığı bölümlerdeyse yazar, Amerikan yaşam tarzını, geleneklerini ve siyasi düşüncesini nükteli bir üslupla eleştiriyor.

Joseph Conrad’ın yarattığı kahramanların en ünlülerinden biri, Zafer’in başkarakteri Axel Heyst’tir. Bir kömür şirketinin ortağı olan Heyst, işleri bozulunca, zaten hep içinde taşıdığı “hayattan elini eteğini çekme” dürtüsüne boyun eğer ve Malay Takımadaları’ndan birinde inzivaya çekilir. Bir kadına âşık olup inzivasının kapısını biraz aralamaya kalktığında ise karşısında, aşina olduğumuz o karmakarışık “Conrad dünyası”nı bulacaktır.

1907 yılında yayımlanan Gizli Ajan, siyasi olayların arttığı 1880’ler Londrası’nda geçer. Özellikle 11 Eylül’den sonra adı sıklıkla anılan Gizli Ajan, Conrad’ın politik romanlarından biri olarak dikkat çeker.

Henry James, Aspern’in Mektupları adlı kısa romanını, Lord Byron’ın sevgilisinin yaşadığı gerçek bir olay üzerine kurar. Tıpkı Lord Byron gibi ünlü şair Jeffrey Aspern de, sevgilisi ve hayatının en büyük aşkı Juliana’ya mektuplar yazar. Aspern öldükten sonra mektupların izini kimse bulamaz.

1790 yılında orduda görev yapan Xavier de Maistre, kırk iki gün sürecek bir ev hapsine mahkum edilir. Bu ev hapsinin sonucunda dillere destan olmuş, komik ve eğlenceli bir hikâye olan Odamda Seyahat ortaya çıkar. De Maistre bu seyahatinden çok memnun kalmış olacak ki daha sonra kitabın ikinci cildi olan Odamda Gece Seferi’ni de yazar.

William Shakespeare’in ünlü Soneler’ini ithaf ettiği Bay W.H. kimdi? Oscar Wilde Bay W.H.’nin Portresi’ni 1895’te yayımladığında, Londra’daki düşmanlarına kendisini küçümsemeleri için gerekli her şeyi vermişti. Shakespeare’in Soneler’ini genç bir erkeğe duyduğu aşk sonucunda yazdığını iddia eden bir karakterin kuşaktan kuşağa, gizli bir inanç gibi yayılan teorisini anlatan bu labirentimsi hikâye, yıllar sonra ortaya çıkan genişletilmiş haliyle ilk defa Türkçe’de.

“Sırf ‘önemli biri’ olmadığım için benim günlüğüm neden ilginç olmayacakmış, doğrusu anlayamıyorum.” On dokuzuncu yüzyılın sonunda orta sınıfa mensup bir Londralı nasıl yaşıyordu? Gros-smith kardeşlerin biraz da ortalığı kaplayan “ünlülerin hayat hikâyeleri” modasıyla alay etmek için kaleme aldıkları bu “günlük”, İngiliz Punch dergisinde tefrika edildikten sonra 1892’de kitap halinde basıldı.